به گزارش کردپرس، بر اساس نتایج پژوهش «مؤسسه تحقیقات میدانی اجتماعی ـ سیاسی»، ۹۷/۹ درصد از شرکت‌کنندگان اعلام کرده‌اند که زبان کُردی باید در همه مقاطع آموزشی در ترکیه به‌عنوان زبان آموزش به رسمیت شناخته شود. این تحقیق همچنین نشان می‌دهد که هرچند استفاده از زبان مادری در نسل‌های قدیمی‌تر بالاست، اما در ارتباط والدین با فرزندان و در محیط آموزشی، روندی کاهشی و نگران‌کننده دیده می‌شود.

مؤسسه تحقیقات میدانی اجتماعی ـ سیاسی (Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi) در بازه زمانی ۱۷ تا ۲۱ جولای ۲۰۲۵، پژوهشی آنلاین با مشارکت ۲ هزار و ۳۷۸ نفر در ۲۳ شهر ترکیه انجام داد. هدف این تحقیق بررسی سطح استفاده از زبان‌های مادری به‌جز ترکی و سنجش مطالبات و گرایش‌ها درباره این زبان‌ها بود.

پژوهش در شهرهای بزرگی چون استانبول، آنکارا، ازمیر، آنتالیا، آدانا و همچنین شهرهای کُردنشین از جمله آمد (دیاربکر)، وان، ماردین، ریحا (اورفا)، سیرت، درسیم و الیح (باتمان) انجام شد. نتایج نشان داد که ۸۸/۲ درصد از پاسخ‌دهندگان کُردی کرمانجی، ۱۰/۴ درصد زازا و بخش اندکی نیز سایر زبان‌ها را صحبت می‌کنند.

از میان شرکت‌کنندگان، ۲۳/۵ درصد گفته‌اند زبان مادری‌شان را «خیلی خوب»، ۴۳/۲ درصد «خوب» و ۱۶/۲ درصد «ضعیف» صحبت می‌کنند. داده‌ها نشان می‌دهد که تسلط بالا به زبان مادری بیشتر در گروه‌های میانسال دیده می‌شود، در حالی که نسل جوان آشنایی ضعیف‌تری دارد. همچنین با افزایش سطح تحصیلات، توانایی سخن گفتن به زبان مادری کاهش یافته است.

در تحقیق آمده است که اکثریت والدین در خانه با یکدیگر به زبان مادری صحبت می‌کنند و این زبان در ارتباط والدین با فرزندان نیز غالب است. با این حال، ۲۷/۸ درصد از پاسخ‌دهندگان گفته‌اند که با همسرانشان تنها به ترکی صحبت می‌کنند. در بخش مربوط به فرزندان نیز ۴۰/۱ درصد گفته‌اند فرزندانشان با آنها به ترکی سخن می‌گویند، ۲۴/۷ درصد کُردی، و تنها ۱/۳ درصد زازا.

در زمینه فرهنگ و هنر، ۷۷/۹ درصد از شرکت‌کنندگان اظهار داشتند که «اغلب به موسیقی به زبان مادری گوش می‌دهند» و ۳۷/۴ درصد سطح خواندن کتاب به زبان مادری را «خوب یا خیلی خوب» توصیف کردند.

اما مهم‌ترین یافته این پژوهش به حوزه آموزش مربوط است. به پرسش «آیا می‌خواهید زبان کُردی در همه مقاطع آموزشی ترکیه به‌عنوان زبان آموزش تدریس شود؟» حدود ۹۷/۹ درصد پاسخ مثبت داده‌اند. همچنین ۵۱/۹ درصد اصلی‌ترین پیشنهاد خود برای حفظ و گسترش زبان مادری را «ایجاد امکان آموزش به زبان مادری» عنوان کرده‌اند؛ پس از آن «به رسمیت شناخته شدن قانونی زبان مادری» با ۱۶/۶ درصد در جایگاه دوم قرار گرفته است.

این پژوهش نشان می‌دهد که گرچه استفاده از زبان مادری در میان نسل‌های قدیمی‌تر هنوز رواج دارد، اما در نسل جوان با کاهش چشمگیری روبه‌رو است. از همین رو، مطالبه برای آموزش به زبان کُردی در مدارس و دانشگاه‌ها به‌عنوان نخستین و اصلی‌ترین خواسته در میان کُردها برجسته شده است؛ مطالبه‌ای که مستقیماً به حل «مسئله کُرد» در ترکیه پیوند خورده است.