به گزارش کردپرس، دکتر سرجان چالیشکان، پژوهشگر مطالعات عراق در اندیشکده مرکز مطالعات خاورمیانه (ORSAM)، در تحلیلی درباره پیامدهای تصمیم ترکیه برای خروج یک‌جانبه از توافق خط لوله کرکوک–جیهان تأکید کرد که این تصمیم به معنای ورود دو کشور به مرحله‌ای جدید است. او نوشت: توافق تازه‌ای که جایگزین قرارداد ۵۰ ساله خواهد شد، بر پایه پروژه‌ی راه توسعه و خطوط جدید نفت و گاز بنا شده و می‌تواند ظرفیت صادرات انرژی عراق را افزایش داده و موقعیت ترکیه را به‌عنوان کشور ترانزیت انرژی در منطقه تقویت کند.
دکترچالیشکان، در مقاله‌ای در بخش ترکی خبرگزاری آناتولی، تصمیم اخیر ترکیه برای خروج از توافق ۵۰ ساله خط لوله کرکوک–جیهان را مورد بررسی قرار داد. به نوشته او، پایان این توافق قدیمی در سال ۲۰۲۶ به معنای بسته‌شدن پرونده‌ای است که نیم قرن روابط انرژی ترکیه و عراق را شکل داده بود، اما در عین حال راه را برای همکاری‌های بسیار گسترده‌تر میان دو کشور باز می‌کند.
چالیشکان یادآور شد که توافق ۱۹۷۳–۱۹۷۵ با وجود نقش تاریخی‌اش، در سال‌های اخیر به دلیل اختلافات بغداد و اقلیم کردستان عراق بر سر منابع انرژی و سهم درآمدها، عملاً ناکارآمد شده بود. از نگاه او، اکنون هدف دو کشور تنظیم یک توافق جدید و جامع است که هم از نظر حقوقی محکم‌تر باشد و هم ظرفیت‌های تازه انرژی را پوشش دهد.
این پژوهشگر با اشاره به پروژه جاده توسعه (Kalkınma Yolu) نوشت: «این پروژه که از بندر فاو در بصره آغاز شده و تا مرز سیلوپی در ترکیه ادامه خواهد یافت، تنها یک مسیر جاده‌ای و ریلی نیست. در کنار آن، خطوط جدید نفت و گاز هم طراحی شده که می‌تواند صادرات عراق را چند برابر کند و ترکیه را به مرکز ترانزیت انرژی منطقه بدل سازد.»
به گفته چالیشکان، ظرفیت خط لوله کرکوک–جیهان تاکنون هرگز به سقف روزانه ۱,۵ میلیون بشکه نرسیده است. در توافق جدید، هدف این است که هم زیرساخت‌های عراق مدرن‌تر شود و هم صادرات نفت در سطوحی بالاتر و پایدارتر انجام گیرد. ترکیه نیز با این همکاری، جایگاه خود را به‌عنوان مسیر اصلی انتقال انرژی به بازارهای جهانی تثبیت خواهد کرد.
او همچنین بر اهمیت اعتماد متقابل در سطح رهبری سیاسی تأکید کرد و نوشت: «دیدارهای مستمر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و محمد شیاع السودانی نخست‌وزیر عراق، پایه‌ای محکم برای همکاری‌های بلندمدت ایجاد کرده است. این نزدیکی سیاسی زمینه را برای امضای توافقی استراتژیک در حوزه انرژی هموار کرده است.»
چالیشکان در پایان خاطرنشان کرد که توافق جدید تنها یک تفاهم فنی برای ازسرگیری صادرات نفت نخواهد بود، بلکه بُعد راهبردی دارد: «اگر این روند با موفقیت پیش رود، ترکیه و عراق نه‌تنها در حوزه نفت، بلکه در گاز و دیگر بخش‌های انرژی نیز می‌توانند الگویی برای همکاری پایدار در منطقه ارائه دهند. این فرصت، اگر درست مدیریت شود، به سود هر دو کشور و حتی کل منطقه خواهد بود.»
نظر شما