به گزارش کرد پرس، استان کردستان در ۵ ماهه نخست سال جاری، بار دیگر جایگاه استراتژیک خود را در معادلات تجاری کشور به نمایش گذاشت و داده های منتشرشده از سوی گمرکات استان نشان می دهد که مجموع مبادلات تجاری این استان در این بازه زمانی به بیش از ۲ میلیون و ۸۳ هزار تن کالا به ارزش ۲ میلیارد و ۷۴۴ میلیون دلار رسیده است.

این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته رشد ۵ درصدی را ثبت کرده که نشان دهنده پویایی تجارت مرزی در شرایطی است که محدودیت های منطقه ای و فشارهای اقتصادی همچنان پابرجا هستند.

صادرات؛ تداوم رشد در سایه فرصت های مرزی

در ۵ ماهه نخست سال، ۶۷۲ هزار تن کالا به ارزش ۵۱۸ میلیون دلار از کردستان صادر شده است و سهم صادرات مستقیم گمرکات استان بالغ بر ۵۱۴ هزار تن کالا به ارزش ۲۱۲ میلیون دلار بوده که رشد ۱۰ درصدی از نظر ارزشی و ۸ درصدی از نظر وزنی را تجربه کرده است.

این آمار نشان می دهد که صادرکنندگان استان توانسته اند با وجود نوسانات ارزی و مشکلات لجستیکی، همچنان جایگاه خود را در بازارهای هدف به ویژه عراق حفظ کنند.

افزایش ارزش صادرات در کنار رشد وزنی، بیانگر حرکت به سمت صادرات کالاهایی با ارزش افزوده بیشتر است؛ روندی که اگر استمرار یابد، می تواند به تقویت تراز تجاری استان و افزایش درآمدهای ارزی کشور کمک شایانی کند.

واردات؛ رشد معنادار ارزش کالاها

در بخش واردات، مجموع کالاهای ورودی به استان ۵۶ هزار و ۷۶۰ تن به ارزش ۳۱۰ میلیون دلار برآورد شده است و از این مقدار، ۱۲ هزار و ۲۸۷ تن کالا به ارزش ۱۳۷ میلیون دلار واردات قطعی بوده که از لحاظ ارزشی ۷۰ درصد و از لحاظ وزنی ۱۵ درصد افزایش داشته است.

این ارقام نشان می دهد که کالاهای وارداتی استان گرایش بیشتری به سمت کالاهای با ارزش بالاتر داشته اند؛ موضوعی که می تواند بازتابی از تغییر نیازهای مصرفی و تولیدی در کشور باشد؛ رشد قابل توجه ارزش واردات همچنین می تواند فشار مضاعفی بر تراز تجاری استان وارد کند، مگر آنکه همزمان با آن، ظرفیت های صادراتی توسعه یابند.

گمرک باشماق؛ گلوگاه حیاتی با چالش های ترانزیتی

گمرک باشماق مریوان همچنان به عنوان سومین مرز ترانزیتی کشور نقش کلیدی در مبادلات ایفا می کند و در ۵ ماهه نخست سال جاری، یک میلیون و ۳۲۴ هزار تن کالا به ارزش یک میلیارد و ۸۰۲ میلیون دلار از این مرز مبادله شده است.

با وجود این، آمارها نشان دهنده کاهش ۱۵ درصدی در مقایسه با سال گذشته است و علت اصلی این افت به محدودیت های ترانزیتی و شرایط ناشی از جنگ ۱۲ روزه منطقه نسبت داده شده است.

با این حال، صادرات کالاهای ترانزیتی از این مرز رشد ۳۲ درصدی از نظر وزنی را نشان می دهد و به ۲۹۶ هزار تن رسیده است که این موضوع به روشنی ظرفیت های بالقوه باشماق را برجسته می کند؛ ظرفیتی که با رفع موانع لجستیکی و توسعه زیرساخت های حمل و نقل می تواند سهم بیشتری در تجارت خارجی کشور ایفا کند.

 بازارچه های مرزی؛ مکمل اقتصاد رسمی

۳ بازارچه غیررسمی خانم شیخان مریوان، مله خورد سروآباد و سیرانبند بانه در ۵ ماهه نخست سال جاری مبادلاتی معادل ۹ میلیون دلار ثبت کرده اند و رشد ۴ درصدی از نظر ارزشی و جهش ۱۸۰ درصدی از نظر وزنی در این بازارچه ها حاکی از افزایش نقش آن ها در تأمین کالاهای مرزنشینان و تعدیل فشارهای معیشتی است.

هرچند سهم این بازارچه ها در مقایسه با گمرکات رسمی محدود است، اما به عنوان بخشی از راهبرد توسعه پایدار مناطق مرزی، می توانند در کاهش قاچاق، ایجاد اشتغال محلی و تقویت تعاملات مرزی نقش آفرین باشند.

۳۰ درصد کل واردات کشور از مرزهای کردستان رقم می خورد

کردستان به گفته ناظر گمرکات استان، حدود ۳۰ درصد از کل واردات کالا به کشور به ارزش ۵۴۰ میلیون دلار را در اختیار دارد و این ظرفیت چشمگیر، موقعیت استراتژیک استان را بیش از پیش آشکار می سازد؛ با این حال، توسعه پایدار تجارت در استان مستلزم چند پیش شرط اساسی است.

سرمایه گذاری در زیرساخت های مرزی و تکمیل طرح ساماندهی مرز باشماق و توسعه مسیرهای حمل ونقل زمینی برای افزایش سرعت و امنیت ترانزیت از مهمترین این پیش شرط ها است.

تنوع بخشی به بازارهای صادراتی و کاهش وابستگی به عراق و گسترش مبادلات به سمت بازارهای منطقه ای دیگر مانند ترکیه و سوریه، افزایش ارزش افزوده صادراتی و حرکت از خام فروشی به سمت صادرات کالاهای فرآوری شده و صنعتی و همچنین ساماندهی بازارچه های غیررسمی و تبدیل این بازارچه ها به مراکز رسمی مبادلات مرزی برای تقویت شفافیت اقتصادی از دیگر پیش شرط های اساسی برای توسعه پایدار تجارت در کردستان است.

برآیند داده ها نشان می دهد که استان کردستان در شرایطی که محدودیت های منطقه ای و تحریم های اقتصادی کشور همچنان پابرجاست، توانسته است روندی رو به رشد در صادرات و واردات را تجربه کند.

این دستاورد بیانگر ظرفیت های عظیم مرزی استان است؛ ظرفیتی که در صورت بهره برداری بهینه از آن، می تواند کردستان را به یکی از قطب های اصلی تجارت خارجی ایران در دهه آینده تبدیل سازد.