کیهان کلهر؛ سفری به اعماق موسیقی ایرانی از دل ایل کلهر

کیهان کلهر از اساتید و نوابغ موسیقی ایرانی ر سوم آذر ماه سال1342 در شهر تهران به دنیا آمد. خانواده‌ی او اصالتاٌ کُرد و پدر او – عباس حیدری کلهر – نوه‌ی مهرعلی‌خان یکی از خان های ایل کلهراست.

عباس حیدری کلهر در وزرات کشاورزی کار می‌کرد و کارمند عالی‌مرتبه‌ی این وزارت بود. خانواده‌ی کلهر علاقه‌ی زیادی به موسیقی داشتند و کیهان کلهر از سنین بسیار پایین با ساز و موسیقی آشنا شد. مادر او اقدس، گاهی و برای دل خود، تصنیف‌های کُردی را در خانه می‌خواند. او صدای بسیار خوبی داشت. کیهان این تصنیف‌های کردی را به طور کامل از مادرش آموخت.
کیهان کلهر آموختن موسیقی را از پنج سالگی به صورت آزاد شروع  و دوازده ساله بود که فعّالیت حرفه‌ای موسیقی را آغاز کرد. در سال‌های تحصیل کیهان در دورهٔ اول دبیرستان، خانوادهٔ کلهر بار دیگر به کرمانشاه مراجعت کردند و به همین دلیل کیهان و کامران فعالیت خود را با ارکستر رادیو تلویزیون کرمانشاه ادامه دادند و در مدت کوتاهی مورد توجه استادان موسیقی کرمانشاه قرار گرفتند. خانوادهٔ کلهر در سال‌های انقلاب و آغاز جنگ مقیم کرمانشاه بودند، اما در سالیان ابتدای جنگ ایران و عراق بار دیگر به تهران مهاجرت کرده و فعالیت‌های موسیقی کیهان و کامران نیز در تهران پی گرفته شد.
کیهان کلهر در این دوران مدتی کوتاه با گروه شیدا در مرکز هنری «چاووش» همکار بود. اما پس از مدتی کیهان در سن هفده سالگی به ایتالیا رفت و سپس برای ادامه تحصیل راهی کانادا شد و در رشتهٔ آهنگسازی از دانشگاه کارلتون اتاوا با درجهٔ کارشناسی ارشد آهنگسازی فارغ‌التحصیل شد. اقامت کیهان کلهر در کانادا ۸ سال به طول انجامید و تا سال ۱۳۷۳ ادامه داشت. با این حال در سال‌های آخر جنگ که نیروی هوایی ارتش بعث عراق شهر تهران را چندین بار مورد بمب‌باران قرار داد، خانهٔ پدری او در تهران مورد اصابت موشک قرار گرفته و پدر، مادر و برادر کیهان کلهر  جان باختند. 
کیهان چند سال پس از این ماجرا و در سال ۱۳۷۳ به ایران بازگشت و در تهران ساکن شد. او در آن شهر در زمینهٔ موسیقی فعّالیت کرد و در چند برنامهٔ تلویزیونی نیز به همراه علیرضا افتخاری موسیقی اجرا کرد. با این حال در سال ۱۳۷۴ بار دیگر به کانادا بازگشت تا تحصیلات خود را در، مقطع دکترا ادامه بدهد. او در کانادا با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری همکاری کرد و در چند کنسرت آن‌ها در خارج از کشور اجرا کرد. 
کیهان کلهر با آلبوم « شب سکوت کویر » در سال ۱۳۷۷ و با آواز استاد محمد رضا شجریان به شهرت  رسید. وی علاوه بر همکاری با بزرگان موسیقی ایران، تلاش بی وقفه‌ای برای شناساندن موسیقی ایرانی به جهان کرده است و در همین راه با شماری از موسیقی دان‌های بزرگ جهان به همکاری پرداخت. همکاری هنری او با هنرمندان گوناگون از فرهنگ‌های دیگر از جمله اردال ارزنجان از ترکیه، شجاعت حسین خان از هند، یویوما از چین، ژائو ژیپینگ؛  عالیم قاسمف از جمهوری آذربایجان، بروکلین رایدر از آمریکا، ارکستر فیلارمونیک نیویورک ، کوارتت کرونوس ، و گروه سازهای بادی هلند ، او را به هنرمندی بین‌المللی تبدیل کرده است.
او  مدت‌ها عضو گروه دستان بود و در کنسرت‌های این گروه به همراه شهرام ناظری می‌نواخت. از میان این آثار می‌توان به سفر به دیگر سو اشاره کرد. پس از جدایی از گروه دستان و آغاز فعالیت‌های مستقل با موسیقیدانهای خارجی، با همکاری استادان موسیقی سنتی ایران محمد رضا شجریان و حسین علیزاده آثاری را پدیدآورد که شامل شش آلبوم زمستان است، بی تو بسر نمی‌شود، فریاد، ساز خاموش، شب، سکوت، کویر و سرود مهر می‌شوند.
کیهان کلهر در چند سخنرانی و مصاحبه الگو خود را در نوازندگی کمانچه استاد علی اصغر بهاری نام برده است. او برای شناساندن موسیقی ایرانی به غیر ایرانی‌ها تلاش بسیاری کرده است، و شنوندگان زیادی در بین غیرایرانی‌ها دارد. او معتقد است: «موزیسین، موسیقی‌دان یا موسیقی‌شناس باید به ریاضیات، تاریخ و ادبیات آشنا باشد.»
استاد کیهان کلهر تأثیر بسیاری در آموزش و ترویج موسیقی کلاسیک ایران دارد. ساز تخصصی او کمانچه است؛ اما در نوازندگی سازهای دیگر مانند سه‌تار، تنبور و شاه‌کمان نیز تخصص دارد. کلهر شخصیتی خلاق، پیگیر و فروتن دارد که او را به نوازنده‌ای حرفه‌ای و دقیق با دانش و مهارت فنی بالا تبدیل کرده است.  
کیهان کلهر با زخمه بر پیکر کمانچه، نوایی اصیل و شورانگیز خلق می‌کند که شنودگان را به وجد می‌آورد. او در سبک خود دست به بدعت‌های درست و اصیلی زده است که سبب تفاوت کار او با نوازندگان پیشین شده است. کلهر به دنیایی فراتر از موسیقی پا گذاشته است و با پیوند میان فرهنگ‌های مختلف کشورها، قطعات تلفیقی زیبایی خلق کرده است.
یکی از دلایل شهرت فراوان کیهان کلهر نیز به دلیل تلاش‌های بی‌وقفه‌ی او در عرصه‌ی بین‌المللی و شناساندن موسیقی سنتی ایرانی در سراسر جهان است.
او یکی از پُرافتخارترین موسیقی دانان ایرانی در سطح جهان به شمار می‌رود او برای آلبوم‌های « بی تو به سر نمی‌شود » و « فریاد » که با آهنگسازی حسین علیزاده و آواز محمدرضا شجریان همراه بود، نامزد دریافت جایزه معتبر موسیقی «گرمی» شد. 
همکاری بین المللی او در آلبوم « باران » با گروه « غزل » نیز که در آن کیهان کلهر، کمانچه، شجاعت حسین خان، سی‌تار و ساندیپ داس ، طبلا می‌نوازند، نامزد جایزه گرمی ۲۰۰۴ شد. در پنجاه و نهمین مراسم جایزه گرمی، کیهان کلهر به همراه گروه جاده ابریشم به رهبری یویوما توانستند با آلبوم sing me home موفق به کسب جایزه گرمی بهترین موسیقی جهانی شوند. کلهر در سال ۲۰۱۹ و در فستیوال جهانی موسیقی وومکس به عنوان بهترین هنرمند سال جهان انتخاب شد و تبدیل به نخستین نوازنده ایرانی شد که برنده جایزه معتبر جهانی «وومکس» می‌شود.

کارگردان خبری: میلاد مردای

کد خبر 2786105

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha