به گزارش کردپرس، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) پس از بیش از چهل سال مبارزه مسلحانه برای کسب خودگردانی کردها در ترکیه، به‌طور رسمی اعلام پایان درگیری کرده و روند خلع سلاح را آغاز کرده است. روز جمعه 11 ژوئن 2025، تعداد ۳۰ عضو پ.ک.ک به‌طور نمادین سلاح‌های خود را در منطقه دوکان، واقع در استان سلیمانیه اقلیم کردستان عراق، زمین گذاشتند و آن‌ها را سوزاندند.

این اقدام با استقبال دولت ترکیه مواجه شد. آنکارا از آن به‌عنوان فرصتی برای آینده‌ای صلح‌آمیز یاد کرده و وعده داده است برای ثبات و آشتی تلاش کند. عبدالله اوجالان، رهبر زندانی پ.ک.ک، نیز در فوریه گذشته از پیروانش خواسته بود مبارزه مسلحانه را متوقف کنند.

مطالبات و موانع

با این‌حال، پ.ک.ک در بیانیه‌ای اعلام کرده که موفقیت روند صلح، منوط به اقدامات متقابل دولت ترکیه است. این گروه خواستار آزادی عبدالله اوجالان، اصلاح قوانین جزایی، عفو نیروهای مسلح سابق و فراهم‌شدن زمینه مشارکت قانونی آن‌ها در سیاست شده است.

دولت ترکیه تاکنون گام عملی برنداشته و مقامات آن در انتظار اطمینان از جدیت انحلال پ.ک.ک هستند. اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه، به‌همراه متحد ملی‌گرای خود، دولت باغچلی، نیاز به جلب حمایت پایگاه اجتماعی محافظه‌کار و ملی‌گرای خود دارد. با وجود کشته‌شدن بیش از ۴۰ هزار نفر در این درگیری — عمدتاً غیرنظامیان کرد — تحقق صلح اجتماعی چالشی بزرگ خواهد بود.

وهاپ جوشکون، رئیس مؤسسه تحقیقات سیاسی و اجتماعی دیاربکر، روند محتاطانه فعلی را طبیعی توصیف کرده و می‌گوید که در فرایندهای صلح دشوار، اعتماد دوطرفه به‌تدریج شکل می‌گیرد. به‌گفته او، گام اول — یعنی زمین‌گذاشتن سلاح‌ها — برداشته شده است.

آغاز روند اجتماعی دموکراتیک

مذاکره با سازمانی که در فهرست گروه‌های تروریستی ترکیه، آمریکا، اتحادیه اروپا و متحدانشان قرار دارد، برای دولت اردوغان بسیار دشوار است. رئیس‌جمهور ترکیه تصریح کرده که تا انحلال کامل ساختارهای پ.ک.ک، هیچ گام جدیدی از سوی دولت برداشته نخواهد شد.

حزب دموکراسی و برابری خلق‌ها (DEM)، که از حقوق کردها و دیگر اقلیت‌ها دفاع می‌کند، اعلام کرده که در ماه ژوئیه کمیسیونی در مجلس ملی ترکیه برای تدوین پیشنهادهایی در زمینه صلح و روند اجتماعی دموکراتیک تشکیل خواهد شد. این کمیسیون قرار است از اکتبر فعالیت رسمی خود را آغاز کند و درباره آینده اوجالان و ۲۵۰۰ تا ۵۰۰۰ نیروی باقی‌مانده پ.ک.ک تصمیم‌گیری کند.

به‌گفته جوشکون، انتظار می‌رود که در ماه‌های آینده نیروهای پ.ک.ک به‌صورت گروه‌های ۴۰ تا ۵۰ نفره از کوه‌ها خارج شده و سلاح‌های خود را تحویل دهند. گزارش‌ها حاکی از آن است که تحویل سلاح ها در نقاط مشخصی انجام خواهد شد و دولت عراق و اقلیم کردستان به‌صورت مشترک بر آن نظارت خواهند داشت. هدف این است که این سلاح‌ها ثبت و معدوم شوند تا به دست سایر گروه‌های مسلح کرد مانند یگان‌های مدافع خلق (YPG) نرسد.

فرصت ژئوپلیتیکی برای ترکیه

اگرچه پ.ک.ک موافقت خود را با این روند اعلام کرده، اما ممکن است برخی از نیروهای آن به گروه‌های وابسته بپیوندند. دولت ترکیه همواره YPG را شاخه سوری پ.ک.ک دانسته و در سال‌های اخیر بارها به مواضع آن‌ها در خاک سوریه حمله کرده است.

با این‌حال، جوشکون نسبت به روند صلح خوش‌بین است و می‌گوید هر دو طرف از شکست‌های پیشین درس گرفته‌اند. او تأکید می‌کند که دولت این‌بار می‌خواهد سریع‌تر پیش برود. به‌گفته او، دستیابی به راه‌حل سیاسی نیازمند اصلاحاتی در قانون مجازات ترکیه، به‌ویژه قوانین مبارزه با تروریسم و نظام کیفری است. همچنین، خواسته‌های حزب DEM درباره به‌رسمیت‌شناختن هویت کردها و افزایش حقوق آن‌ها، مستلزم بازنگری در قانون اساسی ترکیه خواهد بود.

جوشکون معتقد است که روند صلح می‌تواند روابط دولت ترکیه با کردهای عراق و سوریه را نیز بهبود بخشد. اگر ترکیه موفق شود منازعه داخلی و فرامرزی خود با کردها را حل کند، دروازه‌های جدیدی برای تقویت جایگاه آن در خاورمیانه گشوده خواهد شد.

اردوغان روز شنبه، با استقبال از آغاز این روند، آن را پایان یک "فصل دردناک" در تاریخ ترکیه خواند و گفت: «امروز درهای یک ترکیه بزرگ و ترکیه قدرتمند به‌روی ما گشوده شده است.»

دویچه وله